Mudanya’nın tarihi M.Ö. 7. yüzyıla kadar dayanmaktadır. Arkeolojik araştırmalar sonucunda yaklaşık olarak bu yüzyılda İyonlu kolonistlerden Kolofonlular tarafından Mirleia adıyla kurulmuştur. (Kolofonlular, İyonya Devletinin 12 şehrinden birisidir ve Gemlik ile Erdek’te aynı kolonistler tarafindan kurulmustur.) Mirleia zaman zaman işgale uğramış, daha sonraları Mekedonya kralı 5. Philip tarafından yıkılarak Apamya adı ile yeniden kurulmuştur. Daha sonra Apamya’da işgale uğramış, sonradan imar edilerek Montania adını almıştır. Şimdiki adı Mudanya’nın buradan geldiği sanılmaktadır. (Kaynak: Prof.Dr.Arif Müfit MANSEL, Ege ve Yunan Tarihi)
Mudanya, Osmanlı Devleti’nin ilk yıllarında 1321’de Orhan Bey zamanında Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Mondros Mütarekesi’ne kadar Osmanlı egemenliğinde kalmış olan Mudanya, 25 Haziran 1920 günü İngiliz istilasına uğramış, çok küçük bir direniş karşısında İngilizler işgalden vazgeçmişlerdir. 6 Temmuz 1920 tarihinde bu defa Yunanistan tarafından işgal edilmiş, 12 Eylül 1922 tarihinde Türk Ordusu bu istilaya son vermiştir.
Tarihimizde önemli bir yeri olan Mudanya Mütarekesi 11 Ekim 1922 tarihinde Mudanya’da imzalanmıştır.
Mudanya Mütarekesi (3-11 Ekim 1922)
Büyük taarruzun zaferle sona ermesi üzerine İtilâf Devletleri TBMM’ne mütareke çağrısında bulundular. Türk Ordusu ile İngiliz işgal kuvvetleri arasında bazı gerginlikler yaşandıysa da görüşmeler 3 Ekim 1922’de Mudanya’da başladı.
Görüşmelerde TBMM Hükümetini Batı Cephesi komutanı İsmet Paşa temsil ederken, Fevzi Paşa ve Refet Paşa da görüşmeler boyunca Mudanya’da bulundular. İngiltere’yi General Harrington, Fransa’yı General Charpy ve İtalya’yı da General Monbelli’nin temsil ettiği Mudanya’da, ateşkesle doğrudan ilgili durumda bulunan Yunanistan General Mazarakis ve Albay Sariyanis’i görevlendirmesine karşın, Yunan delegeler görüşmelere doğrudan doğruya katılmamışlar ve bir gemiden izlemekle yetinmişlerdir.
Zaman zaman gergin anların yaşandığı , hatta görüşmelerin kesilmesi tehlikesinin doğduğu ve Türk Ordusunun yeniden harekat hazırlıklarını giriştiği mütareke görüşmeleri 11 Ekimde uzlaşmayla sonuçlanmıştır.
14 Maddelik Mudanya Mütarekesinin önemli hükümleri şunlardır:
* Mütareke imzalandıktan üç gün sonra, 14/15 Ekim gecesi yürürlüğe girecektir.
* Türk ve Yunan kuvvetleri arasındaki silahlı çatışma sona erecektir.
* Yunanlılar Doğu Trakya’yı 15 gün içerisinde boşaltacaklar, bölge, itilaf Devletleri aracılığıyla 30 gün içerisinde Türk yönetimine devredilecektir.
* Barış antlaşması imzalanıncaya kadar Türk ordusu Trakya’ya geçemeyecektir. Buna karşılık iç güvenlikle ilgili olarak sayısı 8000’i aşmayacak bir jandarma kuvveti gönderilebilecekti.
* Barış antlaşmasının imzalanmasına kadar Meriç’in sağ sahili ve Karaağaç İtilaf Devletlerinin işgali altında kalacak ve Türk kuvvetleri Çanakkale Boğazı ve İzmit’te belirlenen çizgiyi geçemeyeceklerdir.
Mütarekeyi kabul etmek istemeyen ve imzalamaktan kaçınan Yunan Hükümeti aradığı desteği bulamamış ve sonuçta 14 Ekimde imzalamak zorunda kalmıştır. Bu arada TBMM, Doğu Trakya’nın teslim alınması ve orada Türk yönetiminin kurulmasıyla ilgili olarak Refet Paşa’yı görevlendirmiştir. Refet Paşa 19 Ekim 1922’de TBMM temsilcisi olarak İstanbul’a girmiş ve halkın büyük bir coşkusuyla karşılanmıştır.
Mudanya Mütarekesiyle Türk-Yunan çatışmasının sona erdirilmesi ve Doğu Trakya’nın kurtarılması gibi gelişmeler Türk tarafının lehine sonuçlar doğuracak gelişmeler olarak göze çarparken, İstanbul ve Boğazlarda Türk egemenliği tam anlamıyla kurulamamıştır. Gerek Boğazlar üzerinde kontrolün sağlanamamış olması, gerekse Trakya’ya ordu geçirilememesi, barış konferansı öncesinde Türk Hükümetinin pazarlık gücünü sınırlandırmıştır. Bu hükümler, bir çok noktada önemli kazanç sağlayan Mudanya Mütarekesinin zayıf halkalarından bir kısmı olarak değerlendirilebilir.
Hakkında
Şirin bir sahil kasabası olan Mudanya’nın, doğusunda Gemlik, batısında Karacabey ilçeleri, güneyinde Bursa, kuzeyinde Gemlik Körfezi yer almaktadır. Gemlik’ten başlayıp Esence Körfezi’ne kadar uzanan Mudanya Dağları, Bursa Ovası ile Marmara Denizi arasında bir set teşkil etmektedir. En yüksek tepesi 600 m. yüksekliği olan Üsküp Tepesidir. Engebeli bir araziye sahip olan Mudanya’nın, sahil uzunluğu 55 km., yüzölçümü 346 km2’dir.
Akdeniz iklimi özelliği görülen Mudanya’da halkın önemli gelir kaynağı zeytinciliktir. Marmara Denizi’nin aşırı kirlenmesi sonucu balıkçılık sektöründe büyük gerileme olmuştur. Başta Bursa olmak üzere çevre il ve ilçelerden gelenlerin oluşturduğu günübirlik turizm Mudanya için oldukça önemlidir.
Ayrıca ulaşım olanaklarının artması, doğalgazın gelmesi gibi etkenlerle emeklilerin ve Bursa’da işleri olsa da yaşam yeri olarak Mudanya’yı tercih edenlerin artmaya başlaması ile yerleşik nüfusu artmakta ve oluşan konut ihtiyacını karşılamak üzere yeni konut alanları açılarak çok katlı inşaatlar çoğalmaktadır.
2008 yılı Mudanya merkez nüfusu 23.358 erkek, 23.820 kadın olmak üzere 47.178 kişi; belde ve köylerinin toplam nüfusu 9.378 erkek, 9.343 kadın olmak üzere 18.721 kişi; ilçe toplam nüfusu 32.736 erkek 33.163 kadın olmak üzere 65.899 kişidir.
